Wat is MoSS?

MoSS is een driejarig EU-project dat is opgezet om vier Noord-Europese scheepswrakken te monitoren, beschermen en visualiseren. Bij het monitoren streven wij ernaar bestaande methoden te verbeteren en nieuwe methoden te ontwikkelen voor het monitoren van de wrakken zowel als hun omgeving. Omgevingsfactoren worden bij drie van de vier scheepswrakken gemeten. Bescherming van de wrakken omvat het opzetten en ontwikkelen van modellen, op zodanige wijze dat rekening wordt gehouden met de belangen van verschillende publieksgroepen. Het doel van het visualiseren van de wrakken is het Europese publiek in vele talen en op verschillende manieren te informeren over de vier scheepswrakken, waarbij speciale aandacht wordt geschonken aan allerlei soorten visuele hulpmiddelen.

Het project omvat veldwerk, het opzetten en onderhouden van internetsites, uitgave van affiches en folders, publicatie van rapporten en artikelen en het houden van vergaderingen en congressen. Informatie over de wrakken zal op verschillende manieren worden verspreid, waarbij het algemene publiek een belangrijke doelgroep is. Daarnaast stellen wij ons ten doel deskundigen op het gebied van bescherming van cultureel erfgoed te informeren.

Het algemene doel van het MoSS-project is de interesse van het Europese publiek op te wekken voor ons gezamenlijke maritieme erfgoed en het grote publiek te betrekken bij de bescherming daarvan. Het project biedt een venster onder water op vier belangrijke Europese wrakken in Nederland, Duitsland, Zweden en Finland.

De hoofdorganisator van het project is het Fins Maritiem Museum, dat verantwoordelijk is voor het project als geheel. Mede-organisatoren zijn het Nederlands Instituut voor Scheeps- en Onderwaterarcheologie (NISA), Mary Rose Archaeological Services Ltd in Groot-Brittannië, het Centrum voor Maritieme Archeologie in Denemarken, het Archäologisches Landesmuseum van Mecklenburg-Vorpommern, Duitsland, en de universiteit Södertörns högskola in Zweden.

De vier scheepswrakken waarop het project zich richt, zijn uit Europees oogpunt van groot belang. De wrakken bevinden zich in Nederland, Duitsland, Zweden en Finland. Het wrak in Nederland is een onbekend koopvaardijschip dat in het midden van de zeventiende eeuw wordt gedateerd. Het is misschien afkomstig uit een gebied dat nu bij Duitsland hoort en bevindt zich in het westelijke deel van de Waddenzee. Duikers hebben in het wrak potten van aardewerk gevonden die afkomstig zijn van het Iberisch schiereiland (Spanje en Portugal). Het wrak in Duitsland is een onbekende kogge uit de dertiende eeuw. Het ligt in de oude monding van de Prerowstrom, een dichtgeslibd zeegat op het schiereiland Darss in de deelstaat Mecklenburg-Vorpommern. Het Zweedse wrak is een raderstoomboot, Eric Nordevall geheten, die in 1856 op het Vättern-meer is vergaan. Het scheepswrak in Finland, tenslotte, is een Nederlands koopvaardijschip, de Vrouw Maria, een snauw die in 1771 op weg van Amsterdam naar Sint-Petersburg aan de grond liep. Het wrak bevindt zich in de archipel ten zuidwesten van het Finse vasteland. Alle vier de wrakken zijn uitstekend geconserveerd. Twee ervan zijn bijna geheel intact en van de andere twee zijn de lagere delen van de romp geconserveerd.

De vier wrakken bevinden zich in verschillende onderwatermilieus: eentje in een binnenzee verbonden met de Noordzee, twee in brak water in de zuidelijke en noordelijke Oostzee, het vierde in een zoetwatermeer. Dat stelt ons in staat veelsoortige informatie te verkrijgen bij het monitoren van de wrakken en hun omgeving.

De resultaten van het project worden regelmatig geregistreerd en er wordt jaarlijks verslag uitgebracht aan de Europese Commissie. Er is ook een externe evaluator bij het project betrokken.

Cultuur 2000 is een programma van de Europese Unie dat transnationale culturele projecten ondersteunt waaraan deelnemers uit meerdere landen samenwerken. De doelstellingen omvatten onder andere bevordering van samenwerking, aandacht schenken aan gemeenschappelijk Europees erfgoed en verbreiding van kennis van de geschiedenis en cultuur van de Europese volken. In 2001 werden voor het eerst projecten met betrekking tot onderwaterarcheologie in het programma opgenomen. Het MoSS-project is het eerste internationale scheepswrakkenproject dat in het kader van het Cultuur 2000 Programma wordt uitgevoerd.

Meer informatie

Algemene informatie over het project is verkrijgbaar bij mw. Sallamaria Tikkanen, projectleidster, Fins Maritiem Museum; tel. +358 - 9 - 4050 9057; e-mail: sallamaria.tikkanen@nba.fi