MoSS Nederland
MoSS Danmark MoSS Sverige MoSS Suomi MoSS United Kingdom MoSS Deutschland
Het wrak Burgzand Noord 10: bedreigd door de natuur?

Afb. 5. Een unieke vondst uit het wrak van de BZN 10: dit "nestkastje" boven het tweede dek vlakbij de achtersteven is waarschijnlijk een ventilator. Als het schip gang had, werd druk opgebouwd en door een gat in de beplanking werd de samengeperste lucht in de (kapiteins?) hut geblazen. Tekening: ROB/NISA.

Archeologische gegevens

Dankzij deze zorgvuldige aanpak kunnen we het volgende vaststellen. De vindplaats is 40 bij 25 meter groot en het schip zelf moet ongeveer veertig meter lang zijn geweest. De stuurboordzijde ligt bijna helemaal bloot, van de boeg tot de achtersteven, en een deel van de verschansing staat nog overeind. Het boegbeeld, een mannenhoofd, verkeert in uitstekende staat. Het schip had twee doorlopende dekken met een flinke zeeg. Het scheepsfornuis bevindt zich vlakbij de boeg. Het is niet meer intact maar bevindt zich vermoedelijk wel op zijn oorspronkelijke plaats. Verder is een groot deel van de tuigage, zoals blokken en touwen, bewaard gebleven.

Wat het schip bijzonder maakt, is de grote hoeveelheid grenenhout (Pinus sylvestris) die voor de bouw van het schip is gebruikt. Uit deze houtsoort bestaan, bij de achtersteven, een deel van de scheepshuid, de spanten, de wegering en de planken van de compartimenten, evenals alle dekbalken en dekbalkknieën. Het gebruik van zoveel grenenhout doet vermoeden dat de Burgzand Noord 10 niet in Nederland is gebouwd. Omdat er wel veel grenenhout aanwezig is en geen goed geconserveerd en makkelijk bereikbaar eikenhout, is er dendrochronologisch onderzoek verricht aan monsters grenenhout van de dekbalken. Twee monsters leverden de data "na 1645" en "na 1646" op.4 Het hout komt uit Noord-Duitsland.

Bij de achtersteven, aan de buitenkant van de huid en boven het tweede dek, is een object gevonden dat waarschijnlijk een ventilator is geweest (afb. 5).5 Ventilatoren worden wel in historische bronnen genoemd maar er is er nog nooit een in een scheepswrak aangetroffen.

4. Zonder boomschors is voor grenenhout alleen een datering "post quem" mogelijk, d.w.z. na een bepaalde datum. Het hout is geanalyseerd door de stichting RING te Amersfoort.

5. Manders, M. en van Vliet, J., in voorbereiding.

Registration period for the Portsmouth Seminar over.